فتق زمانی رخ می‌دهد که بخشی از اندام داخلی بدن، معمولاً روده یا بافت چربی، از طریق نقطه‌ای ضعیف در دیواره عضلانی شکم یا کشاله ران بیرون بزند. این وضعیت ممکن است به شکل یک برآمدگی زیر پوست ظاهر شود و دردی متغیر از خفیف تا شدید داشته باشد. فتق ممکن است در هنگام بلند کردن اجسام سنگین، سرفه شدید، بارداری یا چاقی ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: جراحی فتق کشاله ران : باز یا لاپاروسکوپی
در مردان، به دلیل ساختار آناتومیکی خاص بیضه‌ها که در دوران جنینی از شکم به کیسه بیضه مهاجرت می‌کنند، کانالی به نام “کانال اینگوینال” ایجاد میشود. این کانال نقطه‌ای ضعف در دیواره شکم است که محل شایع بروز فتق کشاله ران یا فتق اینگوینال محسوب میشود.
همچنین مردان معمولاً در فعالیت‌های سنگین‌تری مانند بلند کردن اجسام یا ورزش‌های سنگین شرکت دارند، که می‌تواند فشار داخل شکمی را افزایش داده و احتمال بروز فتق را بیشتر کند. طبق آمارها، بیش از ۹۰٪ فتق‌های اینگوینال در مردان اتفاق می‌افتد.
در زنان، ساختار کانال اینگوینال کوتاه‌تر و محکم‌تر است و تنها رگ‌ها و رباط‌هایی را عبور می‌دهد که به رحم می‌رسند. همین امر احتمال بروز فتق را در زنان کاهش می‌دهد. اما زمانی که فتق ایجاد میشود، معمولاً در ناحیه‌ای عمیق‌تر از کشاله ران اتفاق می‌افتد که به نام فتق فمورال (ران) شناخته میشود.
این نوع فتق در زنان به‌خصوص در سنین بالاتر شایع‌تر است و اغلب بدون درد یا علائم واضح ظاهر میشود، اما در صورت گیر افتادن محتویات فتق (مانند روده)، خطر انسداد یا نکروز بالا می‌رود و جراحی اورژانسی ضروری میشود.
برجستگی در ناحیه کشاله ران یا کیسه بیضه
درد یا احساس فشار هنگام ایستادن یا فعالیت
بهبود درد هنگام دراز کشیدن
بزرگ‌تر شدن برآمدگی هنگام سرفه یا بلند کردن اجسام
درد یا ناراحتی مبهم در ناحیه لگن یا ران
درد مزمن هنگام ایستادن طولانی یا راه رفتن
احساس سنگینی در قسمت پایین شکم
گاهی بدون برآمدگی قابل لمس
بیشتر بخوانید:بازگشت وزن بعد از مینی بای‌پس: دلایل، راه‌حل‌ها و نکات کلیدی
فتق فمورال که در زنان شایع‌تر است، نسبت به فتق‌های اینگوینال در مردان، بیشتر در معرض انسداد قرار دارد. این فتق می‌تواند محتویات روده را به دام اندازد و باعث اختلال در جریان خون شود که در صورت عدم درمان، منجر به مرگ بافت (گانگرن) خواهد شد.
در مردان نیز، اگر فتق درمان نشود، ممکن است به تدریج بزرگ‌تر شده و باعث درد مزمن، اختلال در ادرار یا اختلال جنسی شود. در موارد شدید، فتق می‌تواند به‌طور کامل گیر بیفتد و نیاز به جراحی فوری پیدا کند.
خیر، اصول کلی درمان فتق، چه در زنان و چه در مردان، مشابه است. در موارد خفیف ممکن است درمان محافظه‌کارانه مانند استفاده از فتق‌بند یا پرهیز از فشار استفاده شود، اما در اغلب موارد، جراحی بهترین و مؤثرترین گزینه است.
در جراحی زنان، به دلیل نزدیکی فتق فمورال به رگ‌های بزرگ لگن، عمل حساس‌تر و دقیق‌تر انجام میشود. همچنین، در مردان گاهی نیاز به ترمیم کانال اینگوینال همراه با تقویت مش (توری مخصوص) برای جلوگیری از عود فتق وجود دارد.
بیشتر بخوانید: فیلم لاپارسکوپی از فتق کشاله ران سمت راست
اگرچه فتق بیماری مشترکی در هر دو جنس است، اما تفاوت‌های فیزیولوژیکی باعث بروز تفاوت در نوع، شدت، و خطرات آن در زنان و مردان میشود. مردان بیشتر به فتق کشاله ران دچار می‌شوند در حالی‌که زنان، به‌ویژه در سنین بالا، بیشتر در معرض فتق فمورال هستند که خطرناک‌تر ولی کم‌علائم‌تر است.
تشخیص به‌موقع، آگاهی از علائم و پیگیری درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی پیشگیری کند. فرقی نمی‌کند زن باشید یا مرد؛ اگر مشکوک به فتق هستید، مشاوره با پزشک را پشت گوش نیندازید!
۱. چرا فتق در مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد؟
زیرا مردان دارای کانال اینگوینال بازتر و ضعیف‌تری هستند که در دوران جنینی برای عبور بیضه‌ها تشکیل میشود. این ناحیه نقطه ضعف طبیعی در دیواره شکم ایجاد می‌کند و احتمال بیرون‌زدگی فتق را بیشتر می‌کند.
۲. آیا فتق در زنان خطرناک‌تر است؟
بله، فتق در زنان معمولاً از نوع فمورال است که کمتر دیده میشود اما نسبت به فتق‌های مردانه بیشتر در معرض انسداد و قطع جریان خون قرار دارد، که در صورت عدم درمان فوری می‌تواند باعث مرگ بافت شود.
۳. علائم فتق در زنان چگونه با مردان متفاوت است؟
در زنان، فتق معمولاً بدون برجستگی واضح است و با درد مبهم لگنی یا فشار در ناحیه ران یا شکم همراه میشود. در حالی‌که مردان بیشتر دچار برجستگی قابل مشاهده در کشاله ران و بیضه‌ها می‌شوند.
۴. آیا روش جراحی فتق در زنان و مردان متفاوت است؟
اصول کلی جراحی مشابه است اما به دلیل تفاوت آناتومی، نوع فتق و محل آن ممکن است تکنیک‌های خاص‌تر و دقت بیشتری در جراحی زنان، به‌ویژه در نواحی حساس لگنی نیاز باشد.
۵. آیا فتق می‌تواند در دوران بارداری ایجاد یا تشدید شود؟
بله، افزایش فشار داخل شکم در دوران بارداری ممکن است منجر به تشکیل فتق یا تشدید فتق پنهان در زنان شود. در این مواقع معمولاً درمان تا بعد از زایمان به تعویق می‌افتد مگر اینکه فتق دچار عارضه شود.
آخرین مقالات
خدمات ما
اطلاعات تماس
ساعت کاری
